"ยาหม่อง อรุณทิพย์"

 อรุณทิพย์ยาหม่อง (จำนวน 4 กระปุก) จังหวัดน่าน ใช้บรรเทาอาการวิงเวียนศีรษะ คัดจมูก  บรรเทาอาการปวดจากแมลงสัตว์กัดต่อย มีส่วนประกอบของสมุนไพรไทย ได้แก่ เกร็ดสะระแหน่ พิมเสน การบูร พญายอ และสมุนไพรที่มีประโยชน์นานาชนิด 

วิธีใช้ : ทาบริเวณที่ถูกแมลงกัดสัตว์กัดต่อย สูดดม เป็นยาใช้ภายนอก 

สาระน่ารู้เรื่องสมุนไพรไทย 

เกล็ดสะระแหน่ :  มีการศึกษาเกล็ดสะระแหน่ พบว่า มีฤทธิ์เย็น มีน้ำมันหอมระเหย ให้กลิ่นหอมเย็นลึกช่วยให้รู้สึกสดชื่น กระตุ้นให้เกิดความกระปรี้ประเปร่า ช่วยให้ความจำดี ช่วยบรรเทาอาการวิงเวียนศรีษะ หน้ามืดตาลาย คลื่นไส้อาเจียน ช่วยให้ร่างกายสดชื่นตื่นตัว 

พิมเสน : มีลักษณะเป็นเกล็ดสีขาวขนาดเล็ก มีกลิ่นหอมเย็น ระเหิดได้แต่ระเหิดช้ากว่าการบูร ติดไฟได้ ควันเยอะแต่ไม่มีขี้เถ้า ละลายในน้ำได้ยาก พิมเสนบริสุทธิ์ที่ได้จากการระเหยของยางไม้จะมีรูปร่างหกเหลี่ยม เปราะและแตกง่าย สมัยก่อนนิยมนำไปใส่ในหมากพลูสำหรับเคี้ยวเพื่อเพิ่มรสชาติหอมเย็น สรรพคุณเป็นยาเย็น ช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย ช่วยบำรุงหัวใจและปอด ช่วยขับเหงื่อ แก้ลมวิงเวียน เมารถ เมาเรือ ปวดศีรษะ หน้ามืด ทำให้ร่างกายสดชื่น ช่วยกระตุ้นสมอง กระตุ้นหัวใจ กระตุ้นการตื่นตัวของร่างกาย 

การบูร : มีรสเผ็ดร้อน เป็นยาช่วยลดอาการปวด เคล็ดขัดยอก เคล็ดบวมซ้ำ ข้อเท้าแพลง ข้อบวมเป็นพิษ แก้อาการปวดตามข้อ แก้ปวดเส้นประสาท ปวดขัดตามเส้นประสาท รากและกิ่งของการบูรยังสามารถช่วยแก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดเมื่อยตามข้อมือและเท้า แก้เคล็ดขัดยอก 

พญายอ : เป็นไม้พุ่งแกมเลื้อย เถาและใบมีสีเขียวใบไม้ไม่มีหนาม ใบยาวเรียวปลายแหลม ออกตรงข้ามเป็นคู่ ดอกออกเป็นช่อ อยู่ที่ปลายกิ่ง แต่ละช่อมี 3-6 ดอก กลีบดอกเป็นดอกปลายแยกสีแดงอมส้ม ใบพญายอสามารถนำมารักษาอาการอักเสบเฉพาะที่ (ปวด, บวม, แดง ร้อนแต่ไม่มีไข้) จากแมลงที่มีพิษกัดต่อย เช่น ตะขาบ แมงป่อง ผึ้ง ต่อ แตน รักษาโดยการเอาใบสดจากพญายอนี้มาสัก 10-15 ใบ (มากน้อยตามบริเวณที่เป็น) ล้างให้สะอาด ใส่ลงในครกตำยา ตำให้ละเอียด เติมแอลกอฮอล์พอชุ่มยา ตั้งทิ้งไว้ 1 สัปดาห์ หมั่นคนยาทุกวัน กรองน้ำยา ใช้น้ำ และกากทาบบริเวณที่เจ็บปวดบวม หรือที่ถูกแมลงสัตว์กัดต่อย